Εργασία ιερέως π Χρήστου Ελευθεριάδη

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Χρίστου Κ. Ελευθεριάδη,

στην Ιερατική Σύναξη Αμαλιάδος, Πηνείας και Λασιώνος

περιόδου 2019-2020

ΑΜΑΛΙΑΔΑ

30 Ιουλίου 2020

Ιερατικές Συνάξεις Αμαλιάδος, Πηνείας και Λασιώνος 2019-2020

Εργασία του Πρωτοπρεσβυτέρου Χρίστου Κ. Ελευθεριάδη, βάσει της Εγκυκλίου της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας.

Να απαντήσετε στα κατωτέρω δύο ερωτήματα :

1). Ο Εφημέριος μιας ενορίας σήμερα με ποιό τρόπον μπορεί να επικοινωνήση με τους ενορίτας του : Με γράμμα, ηλεκτρονικά, τηλεφωνικά, με προσωπική επίσκεψι στο σπίτι του ενορίτου η στο Γραφείο της ενορίας η με τρίτα πρόσωπα ;

2). Ποία συγκεκριμένα θέματα θέλεις να συζητηθούν στις Συνάξεις του ερχομένου έτους ;

Ε ι σ α γ ω γ η

Η Εκκλησία πάντοτε προσπαθεί να διακονήσει τον άνθρωπο. Διακονία πολυεπίπεδη, πολύπλευρη με αποδέκτη αυτή την ίδια την εικόνα του Θεού, τον χειμαζόμενο στις ημέρες μας συνάνθρωπό μας.

Παράλληλα η Εκκλησία αντιμετωπίζει τις προκλήσεις κάθε εποχής, καταθέτοντας «έργω και αληθεία » στην ιστορική Της πορεία, τη σωστική Της αλήθεια, ευαγγελιζόμενη τον λόγο της κεφαλής Της, Του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Εφ' οσον αποστολή της Εκκλησίας είναι η φανέρωση του Θεού στον κόσμο, πρέπει με επιστήμη και τέχνη, τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά, να ενεργοποιήσει όλες τις δυνάμεις για τη σωτηρία του ανθρώπου και του κόσμου. Ο λόγος Της οφείλει να είναι, όπως και του Κυρίου, « άμωμος επιστρέφων ψυχάς » .

Αν ο κάθε λόγος που προφέρεται έχει σημασία, και αν για κάθε λόγο αργό θα δώσουμε λόγο κάποτε , βαρύνουσα σημασία έχει ο λόγος του Ποιμένα, ο Ποιμαντικός λόγος, που απευθύνεται προς πιστούς και μη πιστούς. Είτε στο κήρυγμα λέγεται, είτε στην κατήχηση, είτε στην ιερά Εξομολόγηση, είτε στην συμβουλευτική πράξη, αλλά και στις ποιμαντικές επισκέψεις και περιστασιακά στην οποιαδήποτε συνάντηση, ευκαίρως - ακαίρως η ακόμη και σε επίσημα κείμενα της Εκκλησίας υπό μορφήν εγκυκλίων και άλλων εντύπων μηνυμάτων.

Ο λόγος, όπως γνωρίζουμε, σαρκώνεται, παίρνει σάρκα και οστά, διαμορφώνει ζωές, οικοδομεί, μα και γκρεμίζει. Μπορεί να είναι λόγος παρακλητικός και παρήγορος, κατήγορος και επιτιμητικός, επαινετικός και ενθαρρυντικός. Αλλά για τον Ποιμένα « μία τις δέδοται θεραπείας οδός, η δια του λόγου διδασκαλία » . Τον λόγο αυτό οφείλουμε να τον προφέρουμε με τις καλύτερες, ει δυνατόν συνθήκες. Να είναι χαριτωμένος, « άλατι ηρτυμένος » . Να μεταφέρει το χαρούμενο μήνυμα του Ευαγγελίου.

Ε ρ ω τ η μ α 1.

1). Ο Εφημέριος μιας ενορίας σήμερα με ποιό τρόπον μπορεί να επικοινωνήση με τους ενορίτας του : Με γράμμα, ηλεκτρονικά, τηλεφωνικά, με προσωπική επίσκεψι στο σπίτι του ενορίτου η στο Γραφείο της ενορίας η με τρίτα πρόσωπα ;

Ο Ποιμαντικός ρόλος του Ιερέως στην Ιστορική πορεία της Εκκλησίας.

Από αρχαιοτάτων χρόνων, ο ρόλος των Ιερέων στις ανθρώπινες κοινότητες ήταν καθαρά τελετουργικός. Ο Ιερέας της κοινότητος λειτουργούσε, ως μεσίτης μεταξύ ανθρώπων και Θεού.

Στον αρχαίο Ισραήλ ο ρόλος του Ιερέως συνεχίζεται να είναι τελετουργικός. Στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει ένα ολόληρο βιβλίο, το Λευϊτικό, το οποίο αναφέρεται λεπτομερώς, αφ' ενός στη διαδικασία εκλογής των Ιερέων και αφ' ετέρου, σ' αυτό καθ' εαυτό το τελετουργικό τους έργο.

Στην Καινή Δαθήκη, γίνεται η μεγάλη αλλαγή. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός, γενόμενος ο Ίδιος « Αρχιερεύς εις τον αιώνα » , προσέφερε « εφ ἅπαξ'» , « μίαν υπέρ αμαρτιών θυσίαν...αιωνίαν λύτρωσι ευράμενος» και με τον τρόπο αυτό έθεσε τέρμα στην Λευϊτική Ιερωσύνη.

Στην Χριστιανική εποχή και ειδικότερα στη ζωή της Εκκλησίας, η ιερωσύνη, δεν είναι τελετουργική, αλλά συμμετοχική, με την έννοια ότι οι Ιερείς και οι πιστοί συμμετέχουν στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, το οποίο τελεί ο Ίδιος ο Χριστός.

Ο Χριστός όμως, εγκαινίασε και τον ρόλο του « Καλού Ποιμένος» . Οι δώδεκα Απόστολοι του Χριστού, εμιμήθησαν το πρότυπο του Καλού Ποιμένος, και εξήλθαν « εις τον κόσμον άπαντα » κηρύσσοντας το Ευαγγέλιο και ποιμαίνοντας τους λαούς, όπως άλλωστε τους είχε υποδείξει ο Κύριος, « πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το Ευαγγέλιον πάση τη κτίσει» . Ακολούθως οι λειτουργοί της Εκκλησίας ενστερνίζονται τον νέο ποιμαντικό ρόλο του καλού ποιμένος.

Στην ιστορική πορεία, ο ρόλος των λειτουργών της Εκκλησίας περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην τελεσιουργία των Ιερών Μυστηρίων και των Αγιαστικών πράξεων και αφ ἑτέρου συρρικνώνεται ο ποιμαντικός τους ρόλος στο ελάχιστο. Η αρνητική αυτή μετεξέλιξη, χειροτέρεψε, εξαιτίας του Οθωμανικού ζυγού. Η σύγχρονη ιστορική συγκυρία όμως, έχει οδηγήσει την Εκκλησία στο να επανεξετάσει τον ρόλο των Ιερέων στη σύγχρονη κοινωνία και είδικότερα, να επαναδραστηριοποιήσει τον ποιμαντικό τους ρόλο μέσα σε αυτή.

Οι τρόποι επικοινωνίας του ιερέως με τους πιστούς.

Η συμβουλευτική ποιμαντική είναι ένα από τα κύρια μελήματα του ιερέως. Ο Ιερέας μπορεί να επικοινωνεί με διάφορους τρόπους με το ποίμνιό του. Κυρίως με την μυστηριακή ζωή. Αλλά και σε προσωπικό, επαγγελματικό, οικογενειακό, κοινωνικό επίπεδο και σε κάθε έκφραση της ζωής των ανθρώπων, χωρίς να αφήνει καμιά πτυχή της ανθρώπινης δραστηριότητας αναξιοποίητη.

Ως τον πιο ουσιαστικό τρόπο επικοινωνίας αξίζει να σημειώσουμε αυτόν της προσευχής. Ένας άλλος τρόπος επικοινωνίας είναι η διαπροσωπική σχέση, ο προφορικός λόγος, ο γραπτός λόγος και η μη λεκτική επικοινωνία. Επίσης το γραπτό και το προφορικό κήρυγμα, οι επισκέψεις στα σπίτια των ενοριτών, η χρήση του διαδικτύου, η επικοινωνία μέσω του τηλέφωνου, η εκδήλωση προσωπικού ενδιαφέροντος στον συνάνθρωπό μας και τέλος και ίσως πιο ουσιαστικά με την τέλεση των ιερών μυστηρίων, που γίνονται μέσα στο χώρο της Εκκλησίας. Επικοινωνεί επίσης με το ποίμνιό του με κάθε δυνατό τρόπο, με το πως

μιλάει, πως στέκεται, πως χαμογελά, πως προσεύχεται και γενικότερα με τον τρόπο που κινείται μέσα στην κοινωνία. Η επικοινωνία τέλος του Ιερέως πρέπει να είναι όπως η σχέση του πατέρα με τα παιδιά του. Πάντα ένας πατέρας γνωρίζει το πως μπορεί να επικοινωνήσει με τα παιδιά του.

Η σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας στην διακονία του ιερέως.

Η μη λεκτική επικοινωνία είναι πολύ σημαντική και η σημασία της διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην καθημερινή επικοινωνία που έχει ο ιερέας με τους πιστούς. Ένας τρόπος της μη λεκτικής επικοινωνίας είναι η σιωπή και ιδίως στις μέρες μας πρέπει πολύ να προσεχθεί. Άλλωστε από την φύση της δραστηριότητας του ιερέα, που πολύ συχνά και με πολλούς τρόπους μιλάει, είναι σημαντικό και αναγκαίο να ξέρει καλά και την τέχνη να ακούει. Η σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας είναι πολλαπλάσια της λεκτικής και μπορεί κάποιος ιερέας με ένα του νεύμα να γκρεμίσει ο,τι κάποιος άλλος κτίζει πολύ καιρό.

Επίσης ο τρόπος με τον οποίο βιώνει ο συνάνθρωπός μας, την μη λεκτική επικοινωνία, μπορεί να είναι μια αγκαλιά, ένα χαμόγελο, ένα χάδι, ένα δάκρυ, η στάση ευλάβειας, ακόμα και η αμφίεση. Έπίσης η μη λεκτική επικοινωνία αποτυπώνεται στις κινήσεις του σώματος, στην έκφραση του προσώπου και κυρίως στην καθαρότητα του βλέμματος.

Ιδίως στην επικοινωνία με τη νεολαία, η μη λεκτική επικοινωνία έχει ακόμα μεγαλύτερη σπουδαιότητα. Οι νέοι σήμερα που έχουν πολλή άρνηση και καχυποψία, δεν χρειάζονται κηρύγματα και πολλά λόγια, αλλά μόνο αγάπη και κατανόηση. Η μη λεκτική επικοινωνία έχει τη δική της σημασία και σπουδαιότητα στην ποιμαντική διακονία μιας και με μια κίνηση, μια έκφραση του προσώπου μπορεί να είναι πιο σημαντική από ένα κήρυγμα.

Η επικοινωνία του Ιερέως μέσω διαδικτύου.

Ζούμε σε μία εποχή που μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως εποχή της γνώσης, της πληροφόρησης, της ταχύτατης εξέλιξης των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας, της αμφισβήτησης παγιωμένων κοινωνικών δομών και αξιών. Μέρος της εποχής αυτής είναι το Διαδίκτυο, μέσω του οποίου, ο σημερινός άνθρωπος μπορεί να επικοινωνεί και να ανταλλάσσει γνώση και απόψεις εν ριπή οφθαλμού. Το διαδίκτυο υπάρχει εδώ και δεκαετίες, όμως άρχισε να γίνεται τμήμα της καθημερινότητάς μας, τα τελευταία χρόνια.

Η ταυτότητα χρήστη του διαδικτύου, σύμφωνα με στατιστικές, είναι νέοι η μέσης ηλικίας άνθρωποι, και όσο περνάει ο καιρός, και το διαδίκτυο διαδίδεται, άνθρωποι όλων των ηλικιών. Κατ' εξοχήν οι νέοι, έχουν μεγαλώσει και ανατραφεί μέσα σε αυτή την κουλτούρα της επικοινωνίας, μέσω μηνυμάτων από το κινητό τους τηλέφωνο, μέσω διαδικτύου με γνωστούς και αγνώστους ανθρώπους, στη δημιουργία ηλεκτρονικών κοινωνιών μέσα σε ηλεκτρονικούς ιστούς κοινωνικής δικτύωσης. Ήδη δημιουργούνται κοινωνίες στις οποίες τα μέλη τους δεν έχουν προσωπική επαφή, δεν γνωρίζουν το πρόσωπο, δεν έχουν αγγίξει το χέρι αυτού με τον οποίο συναναστρέφονται. Οι επικοινωνίες είναι τυποποιημένες και ταχύτατες. Σ'αυτο τον χώρο όλο και πιο συχνά οι ποιμένες διαπιστώνουν πως οι νέοι άνθρωποι πλέον δυσκολεύοναται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν τις σκέψεις τους σε βάθος. Έτσι έχουν μάθει να επικοινωνούν, σε μεγάλο βαθμό, οι νέοι μας σήμερα, αυτή είναι η κουλτούρα της σύγχρονης επικοινωνίας.

Για κάποιους από εμάς όλα αυτά τα λεγόμενα περί διαδικτύου, ηλεκτρονικών μηνυμάτων, επικοινωνίας, ίσως φαίνονται περίεργα, ίσως φαίνονται ότι ανήκουν σε ένα άλλο κόσμο, εκτός των τειχών της Εκκλησίας. Είναι όμως μία πραγματικότητα της εποχής, που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητίσει. Ήδη οι πάντες οργανώνονται γύρω από το διαδίκτυο.

Η Ορθόδοξη θεολογία βέβαια, επιβάλλει την κατά πρόσωπο επικοινωνία. Επιβάλλει, όμως και την μεταχείρηση κάθε θεοφιλούς τρόπου, ώστε ο ποιμήν να προσεγγίσει τον ποιμαινόμενο. Η Εκκλησία ως σώμα, αλλά και ο ποιμένας, που θέτει την ψυχή του υπέρ των προβάτων, δεν μπορεί να άγνοήσει αυτή τη νέα κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και συνεχίζει να διαμρφώνεται. Βλέποντας ψυχές προβληματισμένες η δοκιμαζόμενες πρέπει να σπεύσει ο Ποιμένας να μπει στον δικό τους κόσμο, ώστε να μπορέσει να τις ανασύρει από αυτόν, προς τον κόσμο της μετανοίας και της αιωνίου ζωής.

Ο ποιμαντικός ρόλος του ιερέως στην σύγχρονη κοινωνία.

Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να καταλάβουμε, ότι ο κληρικός, μολονότι ταγμένος να «ποιμαίνει τα πρόβατα» του Χριστού, δεν είναι «άρχοντας» και «εξουσιαστής», αλλά φο-

ρέας λειτουργικού χαρίσματος, το οποίο καλείται να ενεργοποιεί σε διακονία ποιμαντική για την εν Χριστώ αύξηση του ποιμνίου του. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη, ότι τα «πρόβατα» είναι λογικά, και έχουν συνεπώς την δική τους προσωπικότητα και κρίση, και ότι δεν είναι του κληρικού, αλλά του Χριστού πρόβατα, όπως και ο κληρικός, τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο απέχει η διακονία του από την κοσμική αντίληψη περί εξουσίας.

Η σημερινή ενοριακή ζωή πολύ λίγο μοιάζει με την ζωή των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων, της οποίας τα κυριώτερα χαρακτηριστικά ήταν αφ'ενός μεν η στενή επικοινωνία του ποιμένος με το ποίμνιο του, αφ' ετέρου δε οι σχέσεις αγάπης και αλληλοβοηθείας μεταξύ των χριστιανών. Σήμερα οι ενορίτες ζουν ως επί το πλείστον ο ένας χωρισμένος του άλλου, αδιαφορώντας ο ένας για τον άλλο. Η επικοινωνία του εφημερίου με τους ενορίτες του είναι κυρίως υπηρεσιακής φύσεως.

Προφανώς το έργο της αποστολής του Ιερέως δεν είναι ούτε εύκολο ούτε και ακίνδυνο. Λέγει ο Κύριός μας απευθυνόμενος στους Αποστόλους Του, « 'Ιδου εγώ αποστέλλω υμάς ως πρόβατα εν μέσω λύκων » . Και σε άλλο σημείο τονίζει, « Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» .

Βασική προϋπόθεση για την αναγέννηση της Εκκλησιαστικής ενοριακής ζωής, αποτελεί η καλλιέργεια του πνεύματος της φιλαδελφίας, της αλληλεγγύης, της αλληλοβοηθείας και της αμοιβαίας αγάπης και επικοινωνίας, μεταξύ των ενοριτών. Επίσης το έργον του Εφημερίου μεταξύ των ενοριτών του θα έχει ευεργετική επίδραση τότε μόνο, όταν δεν θα υπάρχει διάσταση μεταξύ των λόγων και των πράξεών του. Ο Κύριος λέγει χαρακτηριστικώς : « Ος δ'άν ποιήσεη και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών» . Και αλλού τονίζε, ότι ο ποιμήν ο καλός « έμπροσθεν των προβάτων αυτού πορεύεται, και τα πρόβατα αυτώ ακολουθεί, ότι οίδασιν την φωνήν αυτού∙ αλλοτρίω δε ου μη ακλουθήσωσιν, άλλά φεύξονται απ' αυτού, ότι ουκ οίδασιν των αλλοτρίων την φωνήν » .

Ο εφημέριος πρέπει να είναι για τους ενορίτες του παράδειγμα προς μίμηση όχι μόνον δια των λόγων του, αλλά προ πάντων δια της αμολύντου ζωής του, η οποία είναι το καλύτερο και πειστικότερο κήρυγμα. Τότε, και η σιωπή ακόμα είναι επικοινωνία καθώς μας υπενθυμίζει ο άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος : « Άμεινον εστιν σιωπάν και είναι η λαλούντα μη είναι» . Αντιθέτως, όποιος δεν διδάσκει με τον βίο του, είναι προτιμότερο καθόλου να μη διδάσκει, διότι με τους λόγους θα καλή, ενώ με τις πράξεις θα διώχνει το ποίμνιό του.

Η κοινωνία μας είναι διαμορφωμένη εδώ και πολλά έτη στην κατεύθυνση της ατομικής

επιτυχίας και προόδου, παραθεωρώντας την έμφυτη από τα δημιουργικά χέρια του Θεού κοινωνικότητα του ανθρώπου, ως αφορμή για την αγάπη προς πάντας. Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, οι στέγες των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά και οι καρδιές τους τόσο μακριά. Αυτή η παρατήρηση, συνοψίζει την αλλοτρίωση που υπέστη η ελληνική κοινωνία εξαιτίας της ευμάρειας, της φιλοδοξίας και του εγωκεντρισμού που αποθεώθηκαν ως κορωνίδα της επιτυχίας του ανθρώπου. Ήδη όμως ο σύγχρονος άνθρωπος ζει την απογοήτευση στο αδιέξοδο του δρόμου που τράβηξε και αναζητά απεγνωσμένα το φως στο σκοτεινό τούνελ της καρδιάς του.

Μέσα σ' αυτό το αντίθετο με τον σκοπό της Εκκλησίας περιβάλλον ο Ιερέας καλείται να επανευαγγγελίσει τον λαό. Η εποχή μας ομοιάζει με την εποχή των Αποστολικών χρόνων. Ο Ιερέας πρέπει να εφοδιαστεί με την υπομονή και την επιμονή των αποστόλων καθώς και την θυσιαστική τους διάθεση. Όλα αυτά όμως δεν αποκτώνται μαγικά, προϋποθέτουν τον προσωπικό πνευματικό αγώνα του Ιερέως. Ο κληρικός, επιβάλλεται να έχει πνευματική ζωή, ποϋ η ίδια η Εκκλησία προτείνει σ' όλους τους χριστιανούς. Όσο περισσότερο προκόβει πνευματικά ο Ιερεύς, τόσο μεγαλύτερο και αληθινό έργο μπορεί να προσφέρει στην Έκκλησία.

Δεν υπάρχουν κατευθυντήριες συνταγές για το έργο που θα επιτελέσει ο ιερεύς μιας ενορίας. Οι πνευματικές ανάγκες της ενορίας και ο συντονισμός του ιερέως με τον Επίσκοπο και δια του Επισκόπου με τις άλλες ενορίες αλλά και τις άλλες Εκκλησίες, διαμορφώνουν την δραστηριότητά του με μοναδικό γνώμονα τον σκοπό της αποστολής του, που είναι η στοίχιση στο σωτήριο έργο του Χριστού για τον κόσμο. Στις μέρες μας λείπει ο Χριστός από τις καρδιές των ανθρώπων, δηλαδή λείπει η αγάπη, αυτή που είναι το ήθος, ο τρόπος ζωής της Εκκλησίας.

Ε ρ ω τ η μ α 2.

2. Ποία συγκεκριμένα θέματα θέλεις να συζητηθούν στις Συνάξεις του ερχομένου έτους ;

Τα λειτουργικά θέματα είναι εξίσου σημαντικά και ενδιαφέροντα, καθώς και τα τελετουργικά. Ακόμη, θέματα αιρέσεων και παραθρησκευτικών ομάδων, οργανώσεων, και άλλων ομολογιών, θέματα ποιμαντικής, και κυρίως θέματα που έχουν να κάνουν με τους νέους σήμερα, με τα προβλήματά τους. Επίσης θέματα νέων τεχνολογιών, στο μέτρο που διευκολύνουν την διακονία μας.

Πέραν τούτων όμως, θεωρώ πολύ χρήσιμο στις κατ' έτος συνάξεις κάθε περιοχής, μία σύναξη να αφιερώνεται σε διοικητικά θέματα, αφού επέρχονται συνεχείς αλλαγές στον τομέα αυτό. Ακόμη να αναλύονται θέματα συντάξεως προϋπολογισμών, απολογισμών, αιτήσεων, αναφορών, δημοπρασιών, τηρήσεως λογιστικών βιβλίων, υποχρεώσεων στις δημόσιες οικονομικές Εφορίες, όπως δηλώσεων φόρου ακίνητης περιουσίας, δηλώσεων εισοδήματος και περιουσιολογίου.

Ε π ι λ ο γ ο ς

Κατακλείοντας τις λίγες και απλές σκέψεις, σας παραθέτω τα λόγια του Οσίου Παϊσίου, ο οποίος απευθυνόμενος συμβουλευτικώς σε έναν ιερέα του έλεγε, « Να πλησιάζεις τον σκορπισμένο κόσμο απλά, ταπεινά και με πραγματική αγάπη. Να κάμεις ότι δεν βλέπεις τα περισσότερα, για να κάμεις παρατηρήσεις μόνο στα σοβαρά, γιατί ο κόσμος είναι κουρασμένος και ταραγμένος και δεν είναι σε θέση να δέχεται συνέχεια παρατηρήσεις όσο και καλές να είναι. Προσπάθησε όσο μπορείς να γίνεσαι ένας καλός Ιερεύς κάμνοντας εργασία στον εαυτό σου και θα ιδείς ότι θα σε μιμηθούν οι ενορίτες σου και θα γίνουν καλοί άνθρωποι χωρίς να κοπιάζεις με αυτούς» .

Ακόμη, θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά για τον ρόλο του Ορθοδόξου Ιερέως στον σύγχρονο κόσμο μας. Ακροθιγώς, για ποιμαντικούς λόγους, αγγίξαμε μερικές πτυχές αυτού του ρόλου προς προβληματισμό και νουθεσία. Εύχομαι διαπύρως προς τον Μέγα Αρχιερέα Κύριό μας Ιησού Χριστό, να αναδεικνύει πάντοτε εργάτες του ευαγγελίου Του, διότι, « ο μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάται ολίγοι » .

Μετά βαθυτάτου σεβασμού

Πρωτοπρ. Χρίστος Κ.Ελευθεριάδης

Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ι α

1). Καινή Διαθήκη, Έκδοση Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοση ΣΤ , Αθήναι, 2004.

2). Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Συνοδική Επιτροπή Θείας Λατρείας και Ποιμαντικού Έργου, Σειρά Ποιμαντική Βιβλιοθήκη 13, « Το Ενοριακό Ποιμαντικό έργο στη Σύγχρονη Κοινωνία », Εγχειρίδιο Οργάνωσης και δράσης), Έκδοσις Κλάδου Εκδόσεων Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Α Ἀθήνα 2007.

3). Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Συνοδική Επιτροπή Θείας Λατρείας και Ποιμαντικού Έργου, Σειρά Ποιμαντική Βιβλιοθήκη 22, « Τα σύγχρονα Ηλεκτρονικά μέσα στην υπηρεσία του ποιμαντικού έργου της Εκκλησίας », Πρακτικά Ημερίδος στο Διορθόδοξον Κέντρον, Ιερά Μονή Πεντέλης, 12 Ιουνίου 2008, Έκδοσις Κλάδου Εκδόσεων Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Α Ἀθήνα 2009.

4). Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Συνοδική Επιτροπή Θείας Λατρείας και Ποιμαντικού Έργου, Σειρά Ποιμαντική Βιβλιοθήκη 23, « Η Αποστολή του Ιερέως στον Σύγχρονο Κόσμο », Πρακτικά Ημερίδος στο Διορθόδοξον Κέντρον, Ιερά Μονή Πεντέλης, 11 Ιουνίου 2009, Έκδοσις Κλάδου Εκδόσεων Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Α Ἀθήνα 2010.

5). Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, Συνοδική Επιτροπή Λειτουργικής Αναγεννήσεως, Σειρά Ποιμ. Βιβλιοθήκη 31, « Εις Απολογίαν του Ευαγγελίου (Φιλ. 1,17) », Πρακτικά Ημερίδος, Διορθόδοξον Κέντρον, Ιερά Μονή Πεντέλης, 3 Ιουνίου 2010 Έκδοσις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Α Ἀθήνα 2015.

6). Μεταλληνού Δ. Γεωργίου Πρωτοπρεσβυτέρου, « Ενορία : Ο Χριστός εν τω μέσω ημών », Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Β , έτος 2000.

7). Κορναράκη Ιωάννη Κ., Η γλώσσα της επικοινωνίας της Εκκλησίας με τον σύγχρονον κόσμον, Εκδ. Ι. Μητροόλεως Ηλείας, Αθήναι 1999.

8). Αυγουστίδη Αδαμάντιου Πρωτοπρεσβυτέρου, « Ποιμένας και θεραπευτής», Εκδ. Ακρίτας.

9). Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Α , « Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο », Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή Θεσσαλονίκης, Έκδοση Β , Έτος 1999, Σελ. 311.